Trong bối cảnh Nhật Bản cam kết đầu tư tới 550 tỷ USD vào Mỹ để đổi lấy các ưu đãi thuế quan, cùng với việc tăng cường năng lực quốc phòng đang trở thành một trong những ưu tiên cấp bách nhất trong quan hệ song phương, hai nhà lãnh đạo đã dành phần lớn thời gian để thảo luận về hợp tác an ninh và kinh tế. Thủ tướng Takaichi - người vừa trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản vào tuần trước - tuyên bố sẽ cùng ông Trump xây dựng một "kỷ nguyên vàng" mới cho liên minh Nhật - Mỹ, đồng thời khẳng định mối quan hệ song phương này hiện nay là "liên minh vĩ đại nhất thế giới". Trước đó, trong cuộc điện đàm với ông Trump ngày 25-10, bà Takaichi nói rằng việc tăng cường liên minh song phương là "ưu tiên hàng đầu" của Chính phủ Nhật Bản, đồng thời nhấn mạnh vai trò quan trọng của Nhật Bản trong chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc và khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Về phần mình, Tổng thống Trump khẳng định hai nước sẽ có "một mối quan hệ tuyệt vời" và ông "luôn dành tình cảm và sự tôn trọng to lớn cho Nhật Bản". Ông hoan nghênh việc Nhật Bản quyết định nâng chi tiêu quốc phòng lên mức tương đương 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong năm nay. "Tôi được biết Nhật Bản đang chủ động nâng cao năng lực quốc phòng, và Mỹ đã nhận được nhiều đơn đặt hàng từ Nhật Bản liên quan đến vũ khí và trang thiết bị quân sự. Chúng tôi có những loại khí tài tiên tiến nhất thế giới, nhưng hy vọng rằng chúng ta sẽ không bao giờ phải sử dụng đến chúng. Tôi cũng đánh giá cao quan hệ thương mại song phương đang phát triển tích cực", Tổng thống Trump nói.

Hai nhà lãnh đạo đã ký các văn kiện hợp tác, trong đó có thỏa thuận về việc bảo đảm và cung ứng các khoáng sản thiết yếu, bao gồm đất hiếm, nhằm tăng cường an ninh kinh tế. Theo thông báo của Nhà Trắng, Mỹ và Nhật Bản sẽ phối hợp sử dụng các công cụ chính sách kinh tế và đầu tư song song để phát triển thị trường khoáng sản quan trọng theo hướng đa dạng, minh bạch và công bằng. Mục tiêu của thỏa thuận là tăng cường khả năng tự chủ và an ninh chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược cho cả hai nước. Phát biểu trước cuộc họp, Thủ tướng Takaichi nhấn mạnh mong muốn "hiện thực hóa một kỷ nguyên vàng mới trong quan hệ đồng minh Nhật - Mỹ, trong đó cả hai quốc gia đều mạnh mẽ và thịnh vượng hơn".

Về mặt an ninh, bà Takaichi và ông Trump đã khẳng định tầm quan trọng của việc củng cố khả năng răn đe và ứng phó của liên minh. Đối với việc ông Trump yêu cầu các đồng minh tăng ngân sách quốc phòng, bà Takaichi đã cam kết trong bài phát biểu tại Quốc hội tuần trước về kế hoạch nâng chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản lên mức 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đến tháng 3-2026, sớm hơn 2 năm so với mục tiêu ban đầu là tài khóa 2027. Nhật Bản đã tăng đáng kể ngân sách quốc phòng kể từ khi đặt ra mục tiêu năm 2027, trong bối cảnh chính phủ nước này sửa đổi Chiến lược An ninh Quốc gia vào cuối năm 2022.

Hai nhà lãnh đạo cũng được cho là đã tái khẳng định việc thực thi ổn định thỏa thuận thương mại ký hồi tháng 7, theo đó Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào các ngành công nghiệp trọng yếu của Mỹ như chất bán dẫn, khoáng sản thiết yếu, đóng tàu, cũng như tăng nhập khẩu nông sản và hàng hóa của Mỹ. Dựa trên thỏa thuận song phương này, ông Trump đã hạ thuế đối với hàng hóa Nhật Bản, giảm mức thuế đối với ô-tô từ 27,5% xuống còn 15%.

Trước khi bước vào phiên hội đàm kín, bà Takaichi và ông Trump đã cùng theo dõi trực tiếp một trận đấu bóng chày có ngôi sao Nhật Bản Shohei Ohtani tham dự. Nhà Trắng cho biết, trong cuộc gặp này, Thủ tướng Takaichi nói rằng bà sẽ đề cử Tổng thống Trump cho giải Nobel Hòa bình, nhằm ghi nhận vai trò của ông trong việc thúc đẩy ngừng bắn ở Dải Gaza và giải quyết căng thẳng biên giới giữa Thái Lan và Campuchia.

Trong tuyên bố chung công bố ngày 28-10, hai nhà lãnh đạo "khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc thực thi thỏa thuận mới", nhấn mạnh rằng văn kiện này sẽ "góp phần củng cố an ninh kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng và đóng góp vào thịnh vượng toàn cầu". Bà Takaichi khẳng định liên minh an ninh Mỹ - Nhật là "mối quan hệ đồng minh vĩ đại nhất thế giới", đồng thời nhấn mạnh Nhật Bản sẵn sàng "đóng góp cho hòa bình và ổn định quốc tế".

Tổng thống Trump bày tỏ hoan nghênh Nhật Bản đơn mua các thiết bị quân sự do Mỹ sản xuất, đồng thời dự báo hai nền kinh tế "sẽ có nhiều cơ hội hợp tác thương mại lớn trong thời gian tới". Nhà lãnh đạo Mỹ cũng chúc mừng bà Takaichi trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, gọi đây là một "sự kiện mang tính lịch sử lớn". Ông cho biết "rất vinh dự được gặp bà ngay sau khi bà nhậm chức" và ông dự đoán bà sẽ trở thành "một trong những Thủ tướng vĩ đại nhất" của Nhật Bản.

AN BÌNH